Overview
Ky roman i ndërtuar si “tri romane në një” me novelat “Eleonora”, “Nata e gjatë e Alberto Savianit” dhe “Burri që donte të vdiste” është i ndërtuar në konceptin e kohës, si një kohë relative, pasi njeriu përjeton ngjarje të tilla që koha e gjatë shpesh here shkrutohet aq shumë saqë ngjan se ka ndodhur para pak çastesh dhe se marrëdhëniet vazhdojnë përsëri aty ku ishin ndalur shumë kohë më parë. Fate njerëzore, njerëz të dashuruar dikur, të cilët rigjejnë njëri - tjetrin pas shumë kohësh.
Në njëfarë mënyre koha sot është e përcaktuar. Eshtë një kohë e botës, e lëvizjes së yjeve, e sistemeve qiellore, një kohë e zhvillimit, e jetës, e ripërtëritjes. Lëvizje në kohë, ngjarje në kohë, e megjithatë në botën e shpirtërave duket se kjo kohë me një drejtim të caktuar jeton në një gjendje tjetër, jo fizike. Ajo herë zgjatet në kufijtë e së përjetshmes apo është konstante, herë-herë shkurtohet. Madje dhe historia e një dite apo e një jave merr dimensionet e të gjithkohëshmes, një vlerë të gjithkohëshme apo absolute siç e gjejmë tek filmi “The Bridges of Madison county” me Meryl Streep dhe Clint Eastwood. Pra ajo është relative në sajë të përcaktimit shpirtëror. Ç’dimensione kishte koha për Ana Frankun në atë dhomë të fshehtë e të errët të izolimit? Ç’dimensione kishte koha për Franc Kafkën apo për Arthur Rimbaud që pas pesë vjet së shkruari poezi ai humbi në shkretëtirat e Adenit aq sa kur ai vdiq, poetët parnasienë pyetën: vallë Rimbaud paska qenë gjallë deri tani?
Ç’dimension kishte koha për Migjenin tonë apo për poetin francez Robert Desnos në kampin e Terezinës që kockë e lëkurë nuk arriti ta kapërcente atë kamp në ditët e çlirimit? Edhe koha e udhëtimeve të Odiseut apo e tregimeve të tjera homerike është po ashtu relative. Ndodh nganjëherë që njeriu të harrojë kohën në të cilën jeton, kohën që s’ka kohë edhe pse akrepat e kohës fizike ecin normalisht në të njëjtin drejtim. Stinët ndërrohen, vitet dhe shekujt gjithashtu. Ka njerëz që fizikisht jetojnë një fragment të shkurtër të kohës së jetës së tyre dhe e lënë këtë botë sikur kanë jetuar një shekull. Të tjerë jetojnë me të ardhmen, të tjerë me të shkuarën. Marsel Prust ishte gjithnjë në “kërkim të kohës së humbur”. Pikërisht në kërkim të kësaj kohe ai ndërtoi monumentin e tij letrar edhe pse kohën e tij, atë që jetonte, ai nuk e jetonte realisht, ai ishte në kohën tjetër, atë të shkuarën, kohën e personazheve të pikëtakuar në rini të tij, duke zbuluar kështu psikologjinë e një kohe që nuk jetonte më, por që jetonte me aromat, ngjyrat, ndjesitë për muzikën, zërat, heshtjet, hijet, në gjithçka delikate të salloneve letrare, të kësaj bote siç ishin dhe pikturat e Wermeer që e bënin të humbte vetëdijen.
Duke medituar për kohën për një çast imagjinoj një tablo surealiste me shumë sahate të mëdhenj ku akrepat lëvizin në një mënyrë të ç’rregullt. Ka epoka ku ndodhin ngjarje të mëdha tronditëse dhe vetëm ato mbeten në kujtesën e humanitetit, ka epoka të tjera ku nuk ndodh asgjë, ku akrepat e kohës duket se nuk kanë ecur dhe s’ka mbetur asgjë në kujtesën njerëzore, siç ka ndodhur për Shqipërinë gjatë pushtimit të gjatë osman. Koha lëviz e shket sipas perceptimit tonë, pulsimi të shpirtit. Dhe ndodh jo rrallë që mund të themi: ç’kohë e gjatë, ç’kohë e keqe dhe e mbrapshtë, ç’kohë e madhërishme apo të pyesim veten: në ç’kohë jetojmë?
Tri pjesë romaneske të këtij libri ku personazhet pikëtakojnë të kaluarën, rijetojnë me të dhe dalin nga skena me një shpirt tjetër që thua endet në ajër dhe me një dëshirë për të rijetuar kohën që ka mbetur...
Product Details
| BN ID: | 2940164073992 |
|---|---|
| Publisher: | Luan Rama |
| Publication date: | 05/09/2020 |
| Sold by: | Smashwords |
| Format: | eBook |
| File size: | 250 KB |
| Language: | Albanian |
About the Author
Luan Rama, born in Tirana, Albania, in 1952, is a writer, filmmaker, editor and scholar. He graduated in journalism from the Faculty of Political and Juridical Sciences, University of Tirana, and subsequently specialized in filmmaking and communication in France, at Paris VII Denis Diderot University. His career spans more than fourteen years as a screenwriter of award-winning feature films, documentaries and cartoons for Albanian cinema studios.
From 1996 to 1997, he was editor of the French-language newspaper Le Courrier International (Paris) and he continues to contribute articles to both daily newspapers and Albanian revues.
He is a distinguished diplomat, who served as an ambassador of Albania (1992–2005) in Paris, Lisbon and Monaco. He further served as an Albanian cultural representative in Paris (1997–2003) at both UNESCO and the international French language organization, OIF (La Francophonie).
Luan Rama has written fifty books, including novels, short stories, poetry, correspondence, essays and historical works published in Albanian, English, French, Italian and Greek. Many of these explore linkages - historical, cultural and personal - between Albania and Europe, especially France. Among them are politico-historical works on General de Gaulle, and on former French President François Mitterrand; studies on Greco-Albanian poet Jean Moréas, a founder of French Symbolism, and on Omer Kaleshi, a modern Albanian painter; essays on poets Jean Cocteau and on Arthur Rimbaud; and a novel on dancer Isadora Duncan’s 1913 sojourn at the Albanian resort town of Saranda.
A number of his literary works have been published in France, including two volumes of poetry, Territoires de l’âme (Territories of the Soul) and Couvrez-moi avec un morceau de ciel (Cover Me with a Piece of Sky); the essays Le long chemin sous le tunnel de Platon (on the fate of the artist during the totalitarian era in Albania) and Pont entre deux rives (on Franco-Albanian linkages). He has authored studies on Jean Cocteau such as Rendez-vous avec Jean Cocteau, and on French archaeologist Léon Rey and his pioneering work at the ancient Greek site of Apollonia, Albania, Auguste Dozon - le Consul qui aimait les contes (Auguste Dozon – The Consul who loved the Conts), Udhëtimi i fundmë i Arthur Rimbaud (The last trip of Arthur Rimbaud) and Parisi letrar (Literary Paris). His works have also appeared in various anthologies: Appulé, Paris, 2018; Bantam, An anthology of Albanian poetry, AM Publishers, UK, 2019; Antologjia e Tregimit shqiptar (The Anthology of Albanian Prose, Tirana, 2019); Giornata della poesia mondiale (The Day of World Poetry, Roma, 2020) etc.
Luan Rama has been awarded many honours for distinguished services to his country as well as for excellence in writing. These honours include: the Naim Frashëri Medal (Albanian civil award) in 1986; the European Award of ADELF (the French Language Writers’ Association), for Le long chemin, in 2000; the Grand Officier de l’Ordre National du Mérite (French civil award, presented by then President Jacques Chirac) in 2002; and the Personality of 2014 of La Francophonie (presented by the Albanian Ministry of Foreign Affairs), “The Great Alexander - Gold Prize” and the Salamine Greek Committee, UNESCO. He is regularly invited to speak on the subjects of literature and diplomacy to national and international symposia and has published fifteen from French to Albanian and vice versa.
He lives in Paris, where he has lectured on the history of literature and geopolitics at the Institute of Oriental Languages and Civilization (INALCO).