„Ver van honk” is voor menig lezer, die zijne reisjes bij voorkeur nog in het hoekje van den haard maakt, wel aantrekkelijk. Daarom koos ik een onderwerp uit de geschiedenis onzer Oost-Indische Compagnie, en daar ik in „Mannen van Sta-vast” den tijd van Gouverneur-Generaal Jan Pietersz. Coen geschetst heb, zoo meende ik niet beter te kunnen doen dan nu een tafereel te nemen uit het leven zijner opvolgers Joan Maetsuyker, niet zoozeer omdat ik dezen beschouw als de evenknie van Coen, maar wel omdat er onder zijn langdurig bestuur van 1653 tot 1678 genoeg voorviel dat vermelding verdient, en ook, omdat de sprong niet te groot is om dit werkje te beschouwen als een soort van vervolg op „Mannen van Sta-vast”. Aan de hand der geschiedenis wenschte ik u te schetsen de vestiging van het Nederlandsch gezag op Celebes. De namen van de mannen, die daarbij als Admiraals, Bevelhebbers of Opperhoofden genoemd worden zijn historisch, doch de helden van mijn verhaal zijn kinderen mijner verbeelding. Ik achtte noodig dit te zeggen omdat sommigen, en jeugdige lezers vooral, zoo lichtelijk gelooven dat alles, wat daar staat, van het begin tot het einde waar is. Natuurlijk zijn ook de gevechten, die we schetsten, en de gebeurtenissen, die er bij[vi] voorvielen, niet verzonnen, maar werkelijk geleverd en gebeurd.
Zoo schreef ik in het voorbericht van den eersten druk van dit werkje. Nu bij den tweeden staat op den titel, dat het werkje veel verbeterd is, en dat dit iets meer is dan eene geijkte uitdrukking, durf ik gerust te verklaren, omdat verreweg de meeste verbeteringen aangebracht werden door mijn’ vriend, den Heer J. F. W. Winterberg, die ook mijn „Mannen van Stavast” vóór het ter perse ging voor mij met het potlood in de hand doorliep. Zijn langdurig verblijf in verschillende deelen van onze O.-I. bezittingen, stelde hem in de gelegenheid om uit den eersten druk tal van die fouten te halen, welke maar al te dikwijls het gevolg zijn van plaatselijke onbekendheid. Gaarne breng ik mijn’ vriend voor dit werk mijn’ hartelijken dank. Mocht „Janmaat in de Oost” op zijne nieuwe rondreis in ons land, weer vele huizen vinden waar hij, als verteller, welkom is.
Den Haag.P. LOUWERSE.
